Module 7 – EFT bij heftige gebeurtenissen

Dit is een belangrijk module. Waarschijnlijk ben je bij het tekenen van je NKO-tafels, het maken van  je shitlist of het VMVDD extended, al op heftige ervaringen uit je verleden gestuit. Dingen waar je misschien liever niet meer aan wilt denken, maar waarvan je merkt dat ze nog steeds invloed op je hebben. Omdat je er angstig of onzeker door bent geworden. Omdat je merkt dat het doorwerkt in je relaties, werk en hoe je naar jezelf kijkt. Of omdat je weet dat het misschien wel traumatisch is geweest en je er PTSS aan over hebt gehouden.

Ik wil niet licht met deze termen omgaan en zeker geen labels plakken zonder formele diagnose van een arts of psycholoog. Hierbij wil ik ook aantekenen dat niet iedere heftige grote gebeurtenis tot PTSS leidt en dat ook op het eerste gezicht kleine gebeurtenissen, traumatisch kunnen zijn. Zeker als je ze op jonge leeftijd meemaakt.

Uit onderzoek blijkt, afhankelijk van welke definitie je hanteert voor een traumatische gebeurtenis, dat 40-60% tot 90% van de mensen, minstens één keer in hun leven een traumatische gebeurtenis meemaakt. De grote verschillen in de percentages hangen samen met de gehanteerde definities van een traumatische gebeurtenis.
Mannen worden in hun werk vaker blootgesteld aan traumatische events, door de beroepsgroepen waarin ze werkzaam zijn. Toch hebben vrouwen dubbel zoveel kans om PTSS te ontwikkelen. Dit komt doordat vrouwen vaker te maken hebben met partnergeweld, trauma in de kindertijd, mishandeling (fysiek en emotioneel) en vrouwen hebben vaker last van een bijkomende paniekstoornis of pleinvrees. Ook ervaren vrouwen minder sociale steun bij heftige gebeurtenissen van hun partner, familie en vrienden, dan mannen van collega’s.

In deze module leg ik kort uit wat er in je hoofd en in je lichaam gebeurt bij overweldigende ervaringen. Wat symptomen kunnen zijn van trauma, waar je nu nog last van hebt. En natuurlijk, hoe je zelf met EFT dit soort gebeurtenissen kan ontzenuwen. Zodat je de stresskoppelingen in je brein verbreekt en de opgeslagen energie in je lichaam kunt ontladen. Here we go!

FREEEEEEZZZZE!
Wat gebeurt er nou in je lijf en je hoofd op het moment dat jij iets heftigs of overweldigends meemaakt? We hebben het al vaak gehad over je stressreactie. Dat is een ander woord voor je fight, flight, freeze reactie. Oftewel je vecht-, vlucht-, verstarreactie. Als jij iets intens heftigs meemaakt dan schiet in een fractie van een seconde jouw fff-reactie aan (zie module The basics, als je hier meer over wilt lezen).

Dit is onze primaire reactie bij gevaar. Je amygdala (rookmelder van je brein) scant de omgeving, stuit op gevaar, geeft het signaal DANGER aan je hypothalamus (het commandocentrum) en hoppa je fff-reactie wordt geactiveerd vanuit je autonome zenuwstelsel. Dit gaat sneller dan jij met je bewuste denkende brein kunt bedenken.

Net als bij andere zoogdieren is het onze instinctieve reflex om in zo’n situatie te vechten of te vluchten. Maar wat als degene met wie je in gevecht moet groter en sterker is dan jij? Je realiseert je in een split second: dit win ik niet. Snel een alternatief zoeken. Kan ik vluchten? Shit nee, dat lukt ook niet. Meestal probeer je het wel, vechten of vluchten. Soms is een ervaring zo eng of overweldigend, dat je het niet eens kunt. Je bent niet slap, stom of een lafaard. Deze ervaring is simpelweg te heftig voor je brein om te verwerken en shut down is het resultaat.

Op zo’n moment raak je in de verstarreactie. Freeze. Je kunt geen kant meer op. Je verstijft helemaal. Dieren hebben dit ook. Als je denkt aan een impala die door een leeuw achterna gezeten wordt, dan zal deze eerst proberen te vluchten. Als dit niets uithaalt, gaat hij voor dood liggen, tot de leeuw afdruipt. Dit is exact hetzelfde principe. Freeze. Wat een impala vervolgens instinctief doet als de leeuw weg is. Is gekke bokken-sprongen maken, shaken met zijn benen, trillen, schokken: ontladen. Honden en paarden doen dit ook, je hebt ze vast weleens zien trillen met hun kontje en achterpoten. Lekker ontladen.

Unwind
Wij mensen doen dit ontladen vaak niet. Omdat we vinden dat we ons niet aan moeten stellen. Of omdat we niet met anderen kunnen of willen delen wat ons overkomen is. Misschien ben je in gezelschap en denk je dat het raar gevonden wordt als je gaat huilen of trillen. Wij mensen overrulen met onze ratio de impuls om de opgebouwde spanning te ontladen. Mensen die een ongeluk hebben gehad, worden vaak vastgehouden of vastgebonden door ambulancepersoneel. Terwijl het ook hier zo belangrijk is om juist veilig de samengebalde energie te ontladen. PTSS kan ontstaan nadat je bent vastgelopen in je verstarreactie. Ik zeg heel bewust KAN ontstaan, dit hoeft absoluut niet. Het afmaken van je vecht- of vluchtreactie (dus het ontladen) kan hier een groot verschil maken. Sommige mensen maken de heftigste dingen mee, shaken een potje en lopen fluitend weg. Er spelen diverse factoren mee in het ontstaan van een posttraumatische stressstoornis.

Er zijn ook behoorlijk wat beroepen waarin het overrulen van je fff-reactie met je ratio juist ingetraind wordt. Denk aan de brandweer, politie, defensie en ambulancepersoneel. Het is een zeer tegennatuurlijke reactie om een brandend huis in te moeten gaan of recht op een schietpartij af te rennen. Al onze instincten zeggen op zo’n moment: NEEEEE, niet doen, wegwezen! Niet zo gek dus dat veel van deze professionals te kampen hebben met PTSS. EFT werkt heel goed en wordt gelukkig steeds meer ingezet bij deze beroepsgroepen.

Energiebommetje
Je hebt vast wel eens de verhalen gehoord van mensen die opeens bovenmenselijk sterk zijn in zo’n overweldigende situatie. Moeders die opeens een auto op kunnen tillen omdat hun kind eronder vastzit. Zoveel energie komt er vrij bij je fff-reactie. Als je hier dus in vastloopt, in FREEZE modus gaat en dit niet ontlaadt, zit die enorme bak energie nog steeds vast in je lichaam. Hier kun je fysieke en mentale klachten en blokkades door ontwikkelen.

Daarnaast worden bij een traumatische gebeurtenis bepaalde hersendelen uitgeschakeld. Normaal werken je beide hersenhelften samen, maar bij PTSS raakt je linkerhersenhelft gedeactiveerd. Dit maakt dat je gebeurtenissen niet meer in een logische volgorde kunt plaatsen. Ook kan het lastig zijn om woorden te geven aan wat je voelt en wat je precies hebt waargenomen. Als de logische volgorde foetsie is, kun je steeds moeilijker oorzaak en gevolg onderscheiden. Je overziet het geheel niet meer en een samenhangend plan voor de toekomst maken lijkt onmogelijk.

Als je PTSS hebt, of een heftige gebeurtenis hebt meegemaakt waar je nog steeds last van hebt, en je wordt herinnerd aan deze gebeurtenis. Dan reageert je rechterhersenhelft daarop alsof het NU weer aan de hand is. Omdat je rationele denkende linkerhersenhelft gedeactiveerd is en dus even niet doet, wat ie moet doen, ben je je trauma aan het herbeleven met alle vervelende bijkomstigheden als flashbacks, angsten, fysieke onrust etc.

Stop talking
Alleen praattherapie is bijna nooit de oplossing bij heftige en/of traumatische ervaringen. Flashbacks en hypersensitiviteit blijven vaak een issue, ook na cognitieve gedragstherapie. Dit komt doordat je niet alleen het logische verhaal weer moet gaan reconstrueren. Alle gedeactiveerde hersendelen moeten ook weer ‘online’ komen. Fysieke ervaringen en emoties moeten verwerkt worden en hun plek krijgen. Het doel van de behandeling moet niet alleen zijn: leren accepteren wat er gebeurd is. Maar ook leren accepteren en verwerken wat de bijbehorende gevoelens, emoties en conclusies (over jezelf en de situatie) zijn geweest. EFT is hier een effectieve methode voor.

Read the signs
Naar je lichaam luisteren is eigenlijk altijd een goed idee. Zeker als je een overweldigende ervaring hebt meegemaakt. Als je luistert naar je lichaam, merk je dat het je ontzettend veel vertelt over hoe het werkelijk met je gaat. Zoals ik al schreef, gaan we niet op eigen houtje een PTSS diagnose stellen, ga daarvoor alsjeblieft langs je huisarts als je twijfels hebt of veel van onderstaande symptomen van PTSS herkent.

Je kunt ook een 1-op-1 sessie met mij boeken. Dan kijken we samen naar de mogelijkheden voor een persoonlijk traject met EFT waarin we je PTSS/ heftige gebeurtenissen aan kunnen pakken. Uit onderzoek blijkt dat EFT zeer effectief is in het ontzenuwen en uitdoven van heftige ervaringen. Met onderstaande instructie kun je zelf een begin maken. Mocht dit te heftig zijn, ga dan niet alleen verder. Je loopt het risico dat je jezelf hertraumatiseert, doordat je het moment constant herbeleeft. Vraag hulp, je hoeft dit niet alleen te doen!

[VIDEO]

De volgende blokkades en klachten kunnen een indicatie zijn dat je last hebt van PTSS:
🐉 Je vertrouwt je eigen gevoelens niet meer.
🐉 Je bent agressiever of sneller geprikkeld dan voorheen.
🐉 Zelfdestructief of roekeloos gedrag
🐉 Heel erg schrikachtig
🐉 Je bent hyperalert en waakzaam, alles is te veel.
🐉 Slaapproblemen
🐉 Je concentreren lukt niet zo goed.
🐉 Je voelt je een observator, als in een soort droom. Alsof dit niet jou overkomt, maar je er van een afstandje naar kijkt.

Herbeleven
🐉 Heftige terugkerende herinneringen, nachtmerries, flashbacks.
🐉 Negatieve emoties of intense fysieke reacties als je terugdenkt aan de ervaring.

Vermijden
🐉 Je probeert gedachten en gevoelens die horen bij deze gebeurtenis te vermijden.
🐉 Je vermijdt mensen, plekken, gesprekken, objecten, activiteiten of situaties die je bewust of onbewust doen denken aan dit moment.

Veranderingen in denken en gevoel
🐉 Het lukt je niet om bepaalde belangrijke aspecten van de gebeurtenis te herinneren
🐉 Blijvende negatieve overtuigingen over jezelf en de wereld (‘Ik ben een slecht mens’, ‘Ik ben nooit meer veilig’, ‘Ik kan niemand vertrouwen’)
🐉 Sterk zelfverwijt of verwijt naar anderen voor het veroorzaken van de gebeurtenis (‘Ik heb er zelf om gevraagd’, ‘X heeft me kapot gemaakt’)
🐉 Aanhoudende negatieve emoties die gelinkt zijn aan de ervaring: angst, afgrijzen, schuld, schaamte, verdriet, woede.
🐉 Minder interesse in activiteiten die voor deze ervaring belangrijk voor je waren.
🐉 Je voelt afstand en vervreemding tot de mensen om je heen.
🐉 Het lukt niet meer goed om positieve emoties te ervaren.

Opdracht #1: Zelf heftige draken temmen – Hoe doe je dat?
EFT is een hele fijne methode om je heftige draken te temmen. Je kunt gelaagd werken en kunt heel voorzichtig naar de heftige ervaring toe werken. Omdat je zelf met EFT kunt werken, ben je niet afhankelijk van een therapeut of behandelaar, wat een gevoel van eigenaarschap en regie geeft. Daarbij voel je je meer en meer de baas over je eigen gevoelens en overtuigingen. Maar, hoe pak je dat aan? Twee zaken zijn belangrijk voor je begint:

1. Zorg dat je goed met de VMVDD methode kunt werken. Dus begin niet meteen met EFT op je grootste trauma’s en heftige ervaringen. Als het goed gaat EFT op je dagelijkse kutmomentjes, kun je gaan verdiepen. Sowieso helpt het enorm om je shitlist, VMVDD en je NKO eerst een tijdje aan te pakken met EFT, voordat je met de grootste en heftigste dingen aan de slag gaat.

2. Check heel goed in, bij jezelf, bij elke stap in het proces. Hoe voelt dit? Is het te hebben? Als het niet veilig voelt om ergens mee aan de slag te gaan, of een ervaring uiteindelijk geassocieerd opnieuw te beleven, doe het dan niet! Schakel hulp in bij het verwerken van serieuze trauma’s, anders loop je het risico dat je jezelf hertraumatiseert en jezelf onnodig heftig in de stress zet. Dit is echt mijn disclaimer, ga verantwoord met jezelf en wat je hebt meegemaakt om. Neem jezelf serieus. Als het te heftig voelt, schakel een hulplijn in.

Werkwijze zelf heftige draken temmen
1. Maak een shitshitlist voor je allerhefstige en/ of traumatische ervaringen. Dit doe je precies zoals in module 6 beschreven staat.

2. Kies op welke gebeurtenis van je shitshitlist je EFT wil gaan doen. Wil je deze situatie in z’n geheel aan pakken of deel je hem op in verschillende onderdelen? Schrijf de verschillende onderdelen op en ga systematisch te werk. Als je wel de hele situatie in één keer wilt aanpakken, zorg dan dat je wat meer tijd inplant om hieraan te werken.

3. Nu komt die ui met die verschillende laagjes in beeld. Als je nu alleen maar denkt aan dat je zometeen EFT gaat doen op deze gebeurtenis. Gaat er dan al iets ‘aan’ bij je? Voel je er al iets bij? Spanning? Stress? Hartkloppingen? Zo ja, doe eerst EFT op dit gevoel. Stap nog nergens in. Ga niet terug naar de situatie. Doe alleen maar EFT op wat je nu voelt bij het idee dat je dit zometeen gaat herbeleven. Dit noemen we ’taking the edge off’ dus letterlijk, de scherpe kantjes eraf halen. Klop door tot 0, tot het rustig genoeg voelt om verder te gaan.

4. Als dit oké en kalm voelt, ga dan door met de volgende stap. Houd je ogen open. Vertel hardop het verhaal (mag ook hardop in je hoofd) van de heftige gebeurtenis. Doe dit in de tegenwoordige tijd, het gebeurt NU, maar houd je ogen open, stap er nog niet in. Begin je verhaal op het moment dat er nog niets aan de hand is. STOP bij elk onrustig gevoel, negatieve emoties, spanning of stress die je voelt. Houd je ogen open en doe EFT tot dit gevoel zakt en klopt het helemaal tot 0. Vertel dan verder. Loop op deze manier de hele gebeurtenis door. Neem je tijd en stop bij ieder flintertje negatieve spanning, hoe klein ook.

5. Herhaal stap 4. Bij elk gevoel dat heftiger is dan een 5, doe je EFT met je ogen open. Bij alles onder de 5, mag je je ogen dicht doen. Stap er nog niet in alsof je door je eigen ogen kijkt. Maar kijk naar jezelf, alsof je naar een film kijkt. Jij bent de toeschouwer van de film waar je zelf een rol in speelt. Dit doe je om afstand te houden en nog niet in de geassocieerde herbeleving te stappen. Kijk naar jezelf, maar houd afstand. Doe EFT op het heftige piekmoment, klop helemaal tot 0, en ga dan verder met je verhaal. Werk de hele gebeurtenis zo stap voor stap, van piek naar piek, door tot het einde.

6. Herhaal stap 5 tot je alles met je ogen dicht hebt gedaan alsof je naar jezelf in een film kijkt. Als dat rustig voelt en alles 0 is. Kun je door met het laatste laagje van de ui. Je bent nu aangekomen bij de kern, die door bovenstaande stappen al enorm veel lading heeft verloren. Vaak merk je dat je verbaasd denkt: ‘huh, dat valt mee. Het is lang niet meer zo heftig als eerst.’
Bij deze laatste fase, ga je weer stap voor stap door het verhaal, maar nu beleef je het wel helemaal opnieuw. Je duikt er dus echt in. Alle kleine details. Zie het door je eigen ogen. Het gebeurt weer nu. Alles wat je voelt, ziet, hoort, proeft, ruikt. Doe EFT op alle verschillende pieken, tot alles 0 is.

7. Testen testen testen. Vooral bij heftige ervaringen is testen superbelangrijk. Het kan echt het verschil maken tussen: eindelijk rust ervaren bij een bepaalde ervaring én toch nog af en toe wat irritante stressvolle emoties voelen bij het verhaal. Dus test uitvoerig! Check of je echt niets vervelends meer voelt. En herhaal anders stap 6. Totdat alles 0 is. Test dan opnieuw. Herhaal dit proces tot het echt 0 is. Dit kan snel gaan. Het kan ook even duren. Ook hier kun je natuurlijk merken dat er andere herinneringen omhoog komen of dat je associaties hebt naar andere momenten. Pak die ook aan met EFT als ze omhoog komen, of zet je op je shitlist voor later. Blijkbaar linken ze aan dit heftige moment. Ze opruimen zal rust geven en het hele stresspatroon uiteindelijk uitdoven.